Η Γιολάντα και η Γεωργία υπέγραψαν σύμφωνο συμβίωσης πριν 4 χρόνια, ενώ λίγους μήνες μετά ήρθε στον κόσμο το παιδί τους, ένα αγοράκι, το οποίο κυοφόρησε η Γιολάντα. Όμως, η Γεωργία, μολονότι είναι κατ’ ουσία μητέρα του, δεν αναγνωρίζεται από το ελληνικό κράτος.
Οι δύο γυναίκες μιλούν στο TheOpinion για τα «σκοτεινά σημεία» του επίμαχου νομοσχεδίου για το γάμο και τη γονεϊκότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στη χώρα μας, καθώς και τα τυπικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα.
Παράλληλα, καταδεικνύουν τα παράδοξα που βιώνουν στην Ελλάδα, όπως το γεγονός πως προτού υπογράψουν το σύμφωνο συμβίωσης είχαν πρόσβαση στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, αλλά μετά την επισημοποίηση της σχέσης τους, η επιθυμία τους για ένα δεύτερο παιδί… δεν είναι εφικτή!
Τα «σκοτεινά σημεία» για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή
«Ως ένα σημείο ο πρωθυπουργός τα πήγαινε πάρα πολύ καλά. Και εμείς χαρήκαμε πάρα πολύ γιατί θα μας φύγει ένα πολύ μεγάλο βάρος. Προς το τέλος, μας τα χάλασε αρκετά με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Αλλά θα δούμε τι θα γίνει», σχολιάζει αρχικά η Γεωργία για το επίμαχο νομοσχέδιο και τη σχετική συνέντευξη του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Από την πλευρά της, η Γιολάντα υπογραμμίζει πως παρότι το νομοσχέδιο λύνει πολλά από τα ήδη υφιστάμενα ζητήματα που χρήζουν διευθέτησης, υπάρχουν «σκοτεινά σημεία» στο θέμα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
«Στην αρχή ξεκίνησε μιλώντας σωστά, κυρίως στα θέματα που έχουν να κάνουν με τα παιδιά που υπάρχουν, ότι πρέπει να κατοχυρωθούν και ότι είναι μια κατάσταση που υπάρχει και πρέπει να ρυθμιστεί. Ακριβώς έτσι είναι τα πράγματα. Οι οικογένειές μας υπάρχουν. Δεν είναι στη φαντασία μας. Και είναι πάρα πολλές. Είναι μια κατάσταση που πρέπει να ρυθμιστεί γιατί αφορά τα δικαιώματα παιδιών. Με τη συνέντευξη πήρε την ευκαιρία να μας πει και τι δε θα κάνει. Αυτό ήταν ξεκάθαρα ένα πολιτικό… μασάζ. Άρχισε να λέει ότι δεν θα κάνει θρησκευτικό γάμο και ότι δεν θα έχουμε ρύζια, μπουκέτα και μπομπονιέρες. Αυτά δεν είναι αντάξια της περίστασης. Όταν με το καλό ψηφιστεί, θα είναι μια ιστορική στιγμή για την Ελλάδα. Ό,τι και να γίνει, η ουσία και το αποτέλεσμα είναι ότι αυτό θα είναι ένα ιστορικό βήμα για την Ελλάδα», τονίζει η ίδια.
Όπως επισημαίνει, διορθώνεται η καταπάτηση των ατομικών δικαιωμάτων όσον αφορά την ισότητα στο γάμο, αλλά κυρίως κατοχυρώνονται τα παιδιά που υπάρχουν.
«Όχι μόνο κατοχυρώνονται όλα τα άτομα σε σχέση με την ισότητα στο γάμο. Δηλαδή θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν και αυτό, κάτι που δεν ίσχυε στο παρελθόν. Οπότε ήταν κατάφωρη καταπάτηση της ελευθερίας του ατόμου και των δικαιωμάτων. Αλλά για μας το πιο σημαντικό είναι ότι κατοχυρώνονται παιδιά που υπάρχουν, που ζουν, που μεγαλώνουν και έχουν τη συγκεκριμένη δομή οικογένειας, την οποία γνωρίζουν και στην οποία ζουν μια χαρά, ευτυχισμένα και ασφαλή. Και αυτή η οικογένεια τυπικά δεν αναγνωρίζεται από την πολιτεία. Δηλαδή μέσα στο σπίτι μας είμαστε μια ωραία οικογένεια και όταν ανοίγουμε την πόρτα και βγαίνουμε έξω και ιδιαίτερα σε σχέση με ό,τι έχει να κάνει με το δημόσιο, ο ένας από τους δύο γονείς εξαφανίζεται. Οπότε θα είναι πράγματι ιστορική η στιγμή όταν θα ψηφιστεί», εξηγεί.
Παράλληλα, υπογραμμίζει τα σημεία του νομοσχεδίου αναφορικά με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, καθώς η εν λόγω διαδικασία ορίζεται από μια διαφορετική νομοθεσία από αυτή του γάμου και σε περίπτωση που δεν αλλάξει το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο, δημιουργείται αξεπέραστος σκόπελος για όσους χρειάζονται πρόσβαση σε αυτή.
«Δεν μας επιτρέπεται η εκ νέου πρόσβαση στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή λόγω του συμφώνου συμβίωσης!»
Μάλιστα, αναφερόμενες στη δική τους οικογένεια, η Γεωργία και η Γιολάντα αποκαλύπτουν το… ελληνικό οξύμωρο που βίωσαν στην προσπάθειά τους να φέρουν στον κόσμο ένα ακόμη παιδί.
Όπως περιγράφουν:
«Μια γυναίκα μόνη χωρίς να έχει σύμφωνο συμβίωσης ή γάμο, μπορεί να προχωρήσει σε διαδικασίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και να αποκτήσει βιολογικό παιδί, όπως κάναμε και εμείς. Πήγαμε σε μια κλινική, χωρίς να έχουμε τότε σύμφωνο συμβίωσης. Δε με ρώτησαν ούτε για τον σεξουαλικό μου προσανατολισμό ούτε για τίποτε άλλο. Όταν έμεινα έγκυος και το παιδί ερχόταν, θεωρήσαμε καλό να κάνουμε το σύμφωνο συμβίωσης. Φυσικά γνωρίζαμε ότι δεν θα κατοχυρωθεί, αλλά το κάναμε για καλό και για κακό. ‘Έτσι μας συμβούλευσαν. Έκανα και τη διαθήκη μου, που περιλαμβάνει την επιθυμία μου σε περίπτωση που πάθω κάτι πριν τα 18 έτη του παιδιού, ότι θα ήθελα να έχει την επιμέλειά του η Γεωργία. Όλα αυτά τα κάναμε ως εργαλεία στην χείριστη των περιπτώσεων που πάθαινα κάτι για να μπορεί η Γεωργία να κάνει έναν δικαστικό αγώνα και να έχει το παιδί. Όταν κάναμε το σύμφωνο κανείς δεν μας ενημέρωσε ότι με αυτό αμέσως “κλειδώναμε” και την πρόσβασή μας στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Τώρα που μεγάλωσε το παιδί, θέλουμε να κάνουμε και ένα δεύτερο. Και θέλουμε να το κυοφορήσει η Γεωργία. Πήγαμε λοιπόν στην ίδια κλινική και μας αρνήθηκαν την πρόσβαση γιατί τώρα έχουμε σύμφωνο. Και αυτό γιατί υπάρχουν κάποιες συγκεκριμένες διαδικασίες για να έχει κάποιο άτομο πρόσβαση. Κάποια χαρτιά, κάποια διαδικαστικά και συγκεκριμένες διαδικασίες. Οπότε αφορά μόνο μια γυναίκα ή μια γυναίκα παντρεμένη ή με σύμφωνο με έναν άντρα. Δεν υπάρχει καμία διαδικασία για γυναίκα σε σύμφωνο με γυναίκα. Υπενθυμίζω πως το σύμφωνο είναι νομοθετημένο. Εδώ το κάναμε όχι στο εξωτερικό. Επομένως με το που το υπογράψαμε αμέσως “κλειδώσαμε” και την πρόσβασή μας μελλοντικά σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Αυτό είναι οξύμωρο και αν δεν τροποποιηθεί, το πρόβλημα θα υπάρχει και μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου. Δηλαδή πάλι δεν θα μπορούμε να έχουμε πρόσβαση. Όλος ο δημόσιος διάλογος γίνεται για τα ομόφυλα ζευγάρια -που όταν λένε ομόφυλα μάλλον εννοούν συνήθως άντρες γιατί γίνεται λόγος για ομόφυλα και παρένθετη. Πρόκειται για ένα επίσης πολύ σημαντικό θέμα που έχει να κάνει με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα με τα ομόφυλα ζευγάρια. Στη δική μας περίπτωση δεν χρειάζεται παρένθετη. Στη δική μας χρειάζεται δότης σπέρματος. Έτσι η περίπτωσή μας είναι ένα σκοτεινό σημείο. Δεν ξέρουμε τι θα γίνει. Αυτό το θέμα μας προβληματίζει και κάνουμε έναν αγώνα αυτό το διάστημα να το πούμε προς τα έξω. Ότι είμαστε ναι μεν ενθουσιασμένες. Ότι το παιδί μας επιτέλους θα κατοχυρωθεί με τον μη βιολογικό του γονέα. Τα σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζαμε φαίνεται ότι λύνονται. Όμως έχουμε τα ερωτηματικά μας σε σχέση με την πρόσβαση στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Ακούγεται ότι δεν θα περάσει με τίποτα το θέμα της παρένθετης μητέρας. Δεν ακούγεται τίποτα για το θέμα των γυναικών, στο οποίο δε χρειάζεται παρένθετη αλλά η διαδικασία της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Οπότε θα πρέπει να γίνει μια ειδική ρύθμιση που να βγάζει από τη μέση αυτές τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε τώρα».
«Κάποιες φορές είναι σαν μαχαίρι στην καρδιά»
Ερωτηθείσα για το πως είναι να μην αναγνωρίζεται νομικά και τυπικά ως μητέρα, η Γεωργία μιλά για την αγωνία της, όταν η Γιολάντα -βιολογική μητέρα του γιου τους- βρίσκεται μακριά.
«Δεν το σκέφτομαι τόσο πολύ. Κάποιες φορές είναι σαν μαχαίρι στην καρδιά. Δηλαδή να πάμε σε έναν γιατρό και να ζητήσει μόνο τη μαμά του. Να προσπαθούμε να εξηγήσουμε ότι είμαστε δυο μαμάδες και να μας απαντά “θέλουμε τη μαμά του’’. Νιώθω λίγο “απ’ έξω”. Τους καταλαβαίνω που έχουν αυτό το κόλλημα στο μυαλό τους. Δεν γνωρίζουν. Δε μεγάλωσαν σε μία ανοιχτή κοινωνία. Εμείς δεν πιέζουμε καταστάσεις. Είμαστε δυο απλοί άνθρωποι που έχουμε ένα παιδί. Δε θα ζορίσουμε κάποιον να μας δεχτεί. Στην κοινωνία που ζούμε είμαι η μαμά του γιου μας και δεν έχω κάποιο πρόβλημα», επισημαίνει η ίδια.
Όπως εξομολογείται η Γεωργία, «αγχώνομαι όταν φεύγει η Γιολάντα από το σπίτι. Γιατί πηγαίνει πολλά ταξίδια λόγω της δουλειάς της. Λέω τώρα τι θα γίνει; Θα το δεχτούν το χαρτί που μου άφησε η Γιολάντα; Δεν θα το δεχτούν; Τι θα γίνει αν πάμε σε ένα νοσοκομείο;».
Εξηγώντας καθημερινές τυπικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, οι δύο γυναίκες εξηγούν:
«Δεν μπορεί να πάει η Γεωργία το παιδί στο σχολείο. Να πάει στο σχόλασμα και να το γυρίσει. Τις προάλλες πήγαιναν εκδρομή και δεν μπορούσε να υπογράψει μια υπεύθυνη δήλωση για το παιδί να πάρει μέρος. Αυτά είναι που μας αφορούν. Τα τυπικά. Τα ουσιαστικά μας είναι λυμένα. Εμείς οικογένεια είμαστε, οικογένεια μας ξέρουν και οι γύρω μας. Στο σπίτι μας όταν γυρίζουμε το βράδυ και κλειδώνουμε την πόρτα, είμαστε οικογένεια. Το παιδί μας όταν το βάζουμε για ύπνο μας ζητάει και τις δύο. Για το παιδί δεν αλλάζει απολύτως τίποτα το αν θα είχε δύο ανθρώπους ή εμάς ή μια μαμά και έναν μπαμπά ή δύο μπαμπάδες ή δύο νονάδες γιατί οι γονείς του μπορεί να σκοτώθηκαν σε ένα τροχαίο. Είναι οι άνθρωποι με τους οποίους μεγαλώνει. Από τους οποίους παίρνει καθοδήγηση, αγάπη και ασφάλεια».
«Το θέμα παιδί για ένα ομόφυλο ζευγάρι έρχεται μετά από πολλή σκέψη, δουλειά, προσπάθεια και συνειδητότητα»
Ερωτώμενες αν η ισχύουσα νομοθεσία στη χώρα αποτέλεσε ανασταλτικό παράγοντα για τη δημιουργία της οικογένειάς τους στην Ελλάδα, το ζευγάρι υπογράμμισε πως παρά τους προβληματισμούς που δημιουργήθηκαν στις ίδιες, η ελπίδα τους πως οι μακροχρόνιοι αγώνες της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας για τη νομική κατοχύρωση των οικογενειών «Ουράνιο Τόξο» θα ευοδωθούν, δεν άφησαν περιθώριο για δεύτερες σκέψεις.
«Εννοείται ότι μας προβλημάτισε πάρα πολύ πριν το κάνουμε. Για να πάρει ένα ζευγάρι την απόφαση να πάρει αυτόν τον δρόμο είναι μία πάρα πολύ μεγάλη απόφαση που έρχεται μετά πολλή σκέψη, πάρα πολλή δουλειά, πάρα πολλή προσπάθεια και μετά από πάρα πολύ μεγάλη συνειδητότητα για τον γονεϊκό ρόλο. Δεν είναι ότι λέμε κάποια στιγμή “εντάξει, είμαστε παντρεμένοι πέντε χρόνια, ας κάνουμε και ένα παιδί”. Ή ότι είχαμε μία απρόβλεπτη εγκυμοσύνη. Η διαδικασία αυτή είναι χρονοβόρα, κοστοβόρα, αγχωτική. Σίγουρα το ξέρουν και τα ετερόφυλα ζευγάρια που οδηγούνται σε αυτές τις επιλογές όταν είναι υπογόνιμα. Δεν είναι μια απλή διαδικασία, οπότε προφανώς και μας προβλημάτισαν και αυτά τα θέματα. Γιατί ξέρουμε και πως ζούμε στην Ελλάδα. Όμως πάντα λέγαμε ότι ελπίζουμε. Γνωρίζαμε τους αγώνες που γίνονται. Είχαμε ήδη γνωριστεί με κάποιες ομόφυλες οικογένειες που αγωνίζονται εδώ και πάρα πολλά χρόνια για τα θέματα αυτά. Είχαμε την ελπίδα ότι μέχρι να φτάσει το παιδί μας σε μια συγκεκριμένη ηλικία, για παράδειγμα μέχρι να πάει σχολείο, θα έχει λυθεί το θέμα. Όπως και τελικά έγινε. Είχαμε πει πως εάν δεν έχει διευθετηθεί το ζήτημα έως ότου το παιδί γίνει πέντε ετών θα φύγουμε από την Ελλάδα. Και φαίνεται να γίνεται κοντά στα 4 του», εξηγούν.
«Δε ρωτάει ο νομοθέτης την κοινωνία αν είναι έτοιμη, όταν είναι να νομοθετήσει θέματα δικαιωμάτων του ανθρώπου»
Σε ερώτηση για το αν η ελληνική κοινωνία είναι έτοιμη να δεχθεί το νομοσχέδιο, οι δύο γυναίκες σχολιάζουν πως «ο νομοθέτης βγαίνει μπροστά, νομοθετεί, δίνει ίσα δικαιώματα σε όλα τα άτομα και η κοινωνία εκπαιδεύεται με αυτά τα νομοθετήματα. Όχι το αντίστροφο».
«Δε ρωτάει ο νομοθέτης την κοινωνία αν είναι έτοιμη όταν είναι να νομοθετήσει θέματα δικαιωμάτων του ανθρώπου. Είναι σαν να ρωτούσαμε κάποτε αν η κοινωνία είναι έτοιμη για τον πολιτικό γάμο, για να γίνουν νόμιμες οι αμβλώσεις. Να ρωτούσαμε την κοινωνία αν ήταν έτοιμη να ψηφίσουν οι γυναίκες κλπ. Εδώ ο νομοθέτης βγαίνει μπροστά, νομοθετεί, δίνει ίσα δικαιώματα σε όλα τα άτομα και η κοινωνία εκπαιδεύεται με αυτά τα νομοθετήματα. Όχι το αντίστροφο. Εμείς αυτό που λαμβάνουμε από τον κοινωνικό μας περίγυρο είναι πως δεν ξεχωρίζουμε σε τίποτα από την διπλανή και παραδιπλανή οικογένεια. Μένουμε σε μια μικρή περιοχή της Θεσσαλονίκης. Μας ξέρει όλο το χωριό. Στο σχολείο πάει το παιδί μας. Στις δουλειές μας είμαστε ανοιχτοί με όλο τον κόσμο. Δεν έχουμε αντιμετωπίσει ποτέ το παραμικρό. Ούτε εμείς, ούτε το παιδί μας», αναφέρουν χαρακτηριστικά.
Οι ίδιες πιστεύουν πως το επίμαχο νομοσχέδιο θα περάσει και με τη στήριξη κομμάτων της αντιπολίτευσης, τονίζοντας πως ο λόγος για την καθυστέρηση κατάθεσής του έχει να κάνει με την εργαλειοποίηση του ζητήματος από διάφορα κόμματα του Κοινοβουλίου.
«Κάναμε υπομονή. Κρατάμε την ανάσα μας και περιμένουμε να έρθει και να ψηφιστεί», καταλήγουν.